6 Şubat depremleri ve ardından devam eden felaketler zinciriyle neredeyse tamamen yıkılan Adıyaman’ın yeniden ayağa kalkmasına yönelik çalışmaların her gün biraz daha netleşen planlar kapsamında devam ettiği görülüyor.
Gerek Mayıs 2023 seçimleri arifesine rastlaması, gerekse de (yüzyıllardır görülmemiş bir boyutta olduğu için) dünyanın dikkatini çekmesi nedeniyle felaketlerin boyutunun da hem siyasi, hem de insani açıdan büyük titizlikle incelendiğine şahidiz.
Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla ilk günden beri kabinedeki tüm Bakanlar başta olmak üzere devletin tüm kademelerindeki yetkililer depremden en çok yara alan Adıyaman, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya ve diğer illerde ardı ardına gidiş-gelişler yapıyor ve her gittiklerinde durum raporu alıp planlamalara en üst merciden dahil oluyorlar...
Habercilik mesleğim gereğiyle takip ettiğim bu gidiş-gelişlerde tüm yetkililer üç aşağı, beş yukarı aynı rakamlara değinerek, biri birine yakın açıklamalar yapıyorlar. Bu da doğal, çünkü olayın yer, zaman ve boyutunda bir değişim olması mümkün değil...
Adıyaman’ın en son (üst düzey) ziyaretçisi Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş’tı...
6 Şubat’ta yaşanan asrın felaketinde Adıyaman ilinde 8 bin 387 vatandaşın hayatını kaybettiğini, 17 bin 499 vatandaşın da yaralandığını söyleyen Bakan Göktaş; “Adıyaman merkezde 20.482, kırsalda ise 2045 olmak üzere toplam 22.527 konutun yapımı sürüyor. İnşallah bu konutlar 1 yıl gibi kısa bir sürede hak sahiplerine teslim edilecek” dedi.
Adıyaman'la ilgili en detaylı son bilgiyi veren ise İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’ydı, onun verdiği rakamlar da şöyle: “Hasar tespiti yapılan toplam bağımsız yapının sayısı 269.116, bunlardan orta hasarlı ve üzeri olan bağımsız bölüm sayısı 79.411, bunların da 63.844’ü konut, 8.566’sı ticaret hane...”
Gelelim bu konuda söylemek istediklerime:
Görülen o ki, Adıyaman’da 63.844 konuta ihtiyaç var ve bunların 22.527’sinin yapımı sürüyor. Yani 41.317 konutun daha en kısa zamanda planlanması, ihale edilmesi ve acilen inşaatlarına başlanması gerekiyor.
Dile kolay, elbette 63.844 konutun bir yıl gibi kısa sürede yapılması ve vatandaşlara teslim edilmesi tahmin edilemeyecek bir boyutta işçilik ve para gerektiriyor.
Depremden etkilenen diğer illerde de durum bundan farksız değil. Elbette tüm kurumlar bu sorunu çözmek noktasında tüm iknaları seferber etmiş durumda ama korkarım koordinasyon konusunda yaşanması muhtemel aksamalar olacak. Şöyle ki, Belediyeler kendi planlarını AFAD dışında yapamıyor, AFAD belirli bir kapasitede çalışabiliyor, her Bakanlık kendi kapsama alanından öteye adım atamıyor.
Evet, olağanüstü tedbirler alındı ve tek vücut bir çalışma planlandı ama akıl karıştıran bir ama söz konusu: Mesela yıllardır Adıyaman’ın şehir merkezinde yerleşim yerinden dolayı bir talep vardı. Tarımsal arazi üzerine kurulan bu şehrin Karadağ’a taşınması isteniyordu, deprem felaketi nedeniyle bu talep doğrultusunda Karadağ’a taşınması planlandı, hatta bazı konutların temeli bile atıldı... Bu arada Siteler Mahallesinin doğusunda da farklı bir planla temeller atıldı, Örenli Mahallesinde zaten ayrı bir proje kapsamında inşaatlar var ve hepsinden öte mevcut şehir merkezindeki binası yıkılan vatandaşlara 5 kattan fazla olmamak üzere devlet destekli inşaat izninin kapsı açıldı...
Siz olsanız, şehrin mevcut yerinde ve üstelik yüksek fiyatlı arsanıza mı konut yaparsınız yoksa Siteler Mahallesine mi, Karadağ’a mı? Elbette bu sorunun cevabı şehir merkezidir... Yani tekrar başa dönülmesi söz konusu. Yani, arsa sahipleri kıymet bakımından en gözde yerlere tekrar binalar yapacak demektir. Yani şehir aynı yerinde yeniden ayağa kalkacaktır ve yine cadde ve sokaklarda trafik kargaşası ve rant yarışları yaşanacaktır. Bu konuda net bir program yapıldı mı? Örneğin cadde ve sokaklarda genişleme sağlandı mı, görüntü kirliliğine neden olan girinti-çıkıntılar temizlenecek mi, yeşil alanlar, otoparklar konusunda ne gibi proje yapıldı?
Şehrin yeniden ayağa kalkması zaten zaman alacak, madem zaman sorunu yaşıyoruz bari planlı-projeli ve gelecek yüzyıla yönelik gelişen bir Adıyaman oluşturulması fırsatını kaçırmamak gerek.
Mehmet Emin Danış